Czym jest autyzm (ASD)

Zapewne autyzm, większości z nas kojarzy się przede wszystkim z dziećmi, z którymi nie można nawiązać kontaktu, które  wpatrzone w jeden punkt kołyszą się nieustannie lub z dziećmi wybitnie uzdolnionymi, jak to często ukazywane jest w filmach. W rzeczywistości tak nie jest do końca.

Autyzm nie jest chorobą, fachowo powinno używać się sformułowania spektrum autyzmu ASD, ze względu na to, że autyzm może przyjmować różną postać, od łagodnych objawów, po bardzo nasilone. Przyczyną tego są zaburzenia w pracy i rozwoju mózgu. U osób z autyzmem mózg pracuje w sposób niestandardowy, w zależności jak bardzo niestandardowy to wpływa to na stopień nasilenia  zachowania i cech wynikających z autyzmu.

Autyzm można zdefiniować  jako zaburzenie rozwoju, charakteryzujące się trudnościami w relacjach z ludźmi, komunikacji oraz powtarzalnym zachowaniem.

ASD diagnozowane jest 1 na 100 dzieci. Częściej występuje u chłopców, niż u dziewczynek. Stwierdzono również różnice między autyzmem u chłopców a autyzmem u dziewczynek.

OBJAWY AUTYZMU:

Mogą pojawić się już przed 3 rokiem życia. Nie istnieje całościowy wzorzec zaburzeń, jednak rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na niektóre zachowania dziecka, zależnie od wieku.

Można je podzielić na 2 główne grupy w których pojawiają się zaburzenia:

1. Interakcje społeczne i komunikacja,
2. Powtarzalne zachowania.

INTERAKCJE SPOłECZNE I KOMUNIKACJA. Osoby z autyzmem mają trudności:

• w rozumieniu zachowania innych ludzi, często trudno jest im zrozumieć jak inne osoby się czują i co mają na myśli,
• w nawiązywaniu przyjaźni i dogadywaniu się w codziennych sytuacjach i interakcją z innymi ludźmi,
• w rozumieniu gestów i odczytywaniu mimiki twarzy,
• z gaworzeniem, mówieniem,
• w nawiązywaniu kontaktu wzrokowego,
• reagowaniu na swoje imię,
• w naśladowaniu lub wykonywaniu prostych poleceń (np. usiądź, daj),
• z koncentracją uwagi, skupienia się, dziecko nie patrzy na przedmioty, które wskazuje rodzic/opiekun,
• w komunikowaniu potrzeb lub pragnień, emocji.

POWTARZALNE/ usztywnione ZACHOWANIA. Czym się charakteryzują:

• przywiązaniem do rutyny np. układaniem zabawek na półce, zawsze w tej samej kolejności, chodzeniem na spacery, do przedszkola zawsze tą samą drogą,
• trudnością akceptacji zmian w planie lub w środowisku,
• przesadne układanie, porządkowanie rzeczy,
• zajmowanie się konkretnymi rzeczami, przedmiotami, zabawkami,
• przesadne zainteresowanie danym tematem, zagadnieniem oraz poświęcenie mu się bez reszty,
• wielokrotne powtarzanie ruchów tj. trzepotanie rękami na wysokości oczu, kręcenie się wokół własnej osi.

Postawienie diagnozy nie jest łatwe, stopień nasilenia objawów może być różny u dzieci. Tym bardziej, że prawidłowo rozwijające się dzieci też mogą przechodzić niektóre wymienione zachowania na pewnym etapie swojego życia. By móc stwierdzić ASD, lekarz opiera się na opiniach kilku specjalistów: psychologa, pedagoga, logopedy oraz psychiatry.

CZY ISTNIEJĄ RÓŻNE RODZAJE AUTYZMU?

Tak. W klasyfikacji rodzaju autyzmu, bierze się pod uwagę różne stopnie zaburzeń rozwoju intelektualnego lub upośledzenia czynnościowego/funkcjonalnego języka. Obecnie wyróżnia się:

• autyzm dziecięcy,
• autyzm atypowy,
• zespół Retta,
• zespół Aspergera,
• inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne,
• zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi.

CZY MOŻNA WYLECZYĆ AUTYZM?

Nie. Dziecko nie wyrośnie z autyzmu. Autyzm nie jest chorobą. Osoby z ASD po prostu funkcjonują w inny sposób. Wczesna terapia może sprawić, że dziecko pokona ograniczenia wynikające z zaburzenia. Dzięki temu w miarę dorastania będzie mogło lepiej radzić sobie ze swoimi nietypowym zachowaniem – nie pozbędzie się go, ale może nauczyć się nad nim panować i także je skutecznie ukrywać. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku terapia odniesie identyczny efekt, ale   terapia znacznie może poprawić stan dziecka.

DIAGNOZA DZIECKA: AUTYZM. CO ROBIĆ?

Proces pomocy dziecku najlepiej zacząć od udania się do terapeuty dziecięcego – psychologa lub psychiatry. Ważne, by terapeuta specjalizował się w całościowych zaburzeniach rozwoju. Ze względu na to, że u każdego dziecka poziom zaburzeń może się różnić, konieczne jest, by specjalista dokonał szczegółowej oceny poziomu rozwoju dziecka w każdej strefie. Dzięki temu, terapeuta może ustalić z rodzicami cel terapii i zaproponować ćwiczenia do wykonywania w domu z dzieckiem.

WAŻNE!!! Dziecko rozwija się przez cały czas, dlatego same wizyty u terapeuty nie wystarczą i proces wspomagania rozwoju spada w dużej mierze na rodziców.

JAK MOŻNA WSPOMAGAĆ ROZWÓJ DZIECKA NA CO DZIEŃ?

„…Najprostszą drogą do osiągania rezultatów jest systematyczne powtarzanie…”

Zatem, co należy robić:

• stosować się do zaleceń terapeuty i wykonywać ćwiczenia przez niego zalecane,
• angażować dziecko do czynnego udziału w życiu rodzinnym i obowiązkach domowych. To jeden z łatwiejszych i naturalnych sposobów, by tłumaczyć dziecku świat na żywych przykładach,
• w zależności od nasilenia objawów ASD należy reagować w sposób kompleksowy tzn. równocześnie korzystać z pomocy wielu specjalistów tj.: psychologa, pedagoga, logopedy, neurologa, rehabilitanta czy innych ośrodków specjalizujących się w rozwoju dzieci z autyzmem,
• warto zainteresować się terapią grupową dla dzieci autystycznych. Jedną z większych trudności, z jaką muszą mierzyć się dzieci z ASD, jest brak umiejętności społecznych. Naturalnym sposobem na pokonanie tego, jest ich odpowiednie wprowadzanie do grupy rówieśników. Oczywiście najlepiej robić to pod okiem specjalistów.

 

Dzieci z ASD wymagają nieustannej opieki,  ale cierpliwość i miłości ze strony rodziców oraz  wsparcie specjalistyczne mogą przyczynić się do opanowania wielu objawów autyzmu. Im wcześniej podejmie się działania w tym kierunku, tym zazwyczaj efekty są lepsze.

Pamiętajmy, że osoby z ASD nie są chore, po prostu  funkcjonują w inny sposób. Dajmy takim osobom wsparcie, zrozumienie oraz przestrzeń na ich sposób bycia. Im więcej będziemy wiedzieć na temat spektrum autyzmu, tym mniej się będziemy go bać.